Mooie wolk. Lijkt op Australië. Oh, ik moet hier rechtsaf. Nog twee minuten, dan ben ik bij de supermarkt. Was Karel nou echt boos gister? Wat overdreven. Trouwens, heb ik mijn pinpas wel mee? Anders wordt het gênant bij de kassa straks...
Als wetenschappers aan mensen vragen hoe hun gedachten eruit zien, antwoorden de meesten dat ze denken in plaatjes en taal. Ze ‘horen’ een soort geluidloze stem die een ‘interne monoloog’ voert, misschien zoals in het voorbeeld hierboven.
Die 'innerlijke monoloog' zit boven je linkeroor
Als jij ook een stem in je hoofd hoort, druk dan je wijsvinger tegen je hoofd, een paar centimeter boven je linkeroor. Precies daar, onder de drievoudige laag haren, huid en schedel, bevindt zich het centrum van Wernicke.
Dit hersendeel is zeer actief als je een tekst leest: nu dus. Ook als je praat, naar gesproken taal luistert, of alleen maar aan zinnen en woorden dénkt, licht het centrum van Wernicke sterk op in MRI-scans. Veel breinexperts vermoeden daarom dat mede op deze plek onze interne monoloog ontstaat.
Experimenten laten zien dat als we aandachtig naar iemand luisteren, we zelf minder scherp kunnen nadenken, omdat ons taalcentrum al ‘bezet’ is.
Innerlijke stem voelt vertrouwd
De meesten van ons zijn zo gewend geraakt aan die innerlijke stem dat we ons er sterk mee identificeren: de gedachtenstroom, dat zijn wij zelf. Het heeft ook veel invloed op onze kwaliteit van leven. Veel mensen die leiden aan depressie ervaren vooral negatieve, zelfkritische gedachten.
Er zijn ook mensen die het gevoel hebben dat er iemand anders in hun hoofd tégen hen praat. Soms horen ze zelfs verschillende personen. Dit kan bijvoorbeeld voorkomen bij mensen met een dissociatieve identiteitsstoornis (een stoornis die vaak verward wordt met schizofrenie).
Niet iedereen hoort een stem in zijn hoofd
Het andere uiterste zijn mensen die zeggen helemaal geen innerlijke monoloog te hebben. Zij geven aan puur in de vorm van plaatjes te denken. Ze zien bijvoorbeeld een kop koffie in hun hoofd wanneer ze zin hebben in koffie, of een rood uitroepteken als er gevaar dreigt.
De meeste mensen blijken vaker beeldend te denken dan talig. Dat blijkt uit een experiment dat proefpersonen op onverwachte momenten een piep liet horen, waarna ze hun laatste gedachte moesten omschrijven.
Weetjes over de 'innerlijke stem'
- Meditatiemeesters oefenen vele jaren om hun innerlijke monoloog stiller te maken. Zij hopen daardoor de wereld op een andere manier te ervaren.
- Breinscans gedaan op de Universiteit van Southern California duiden erop dat we gemiddeld 48,6 verschillende gedachten per minuut ervaren.
